Eigenlijk ben ik met bovenstaand plaatje een paar weken te vroeg. Het laat immer de verrezen Christus zien en we leven nog maar in de vastentijd, op weg naar Pasen.
Dit schilderij lijkt op een Caravaggio – fantastisch spelen met licht en donker – maar is feitelijk van een leerling van hem, ene Giovanni Antonio Galli. Hij is wel te zien op de huidige tentoonstelling in het Rijksmuseum: Caravaggio – Bernini: Barok in Rome. Mocht u nog ergens twintig euro in een oude sok over hebben, gaat dit dan zien daar in Amsterdam.
De schilderijen en beelden zijn afkomstig uit de barok, pak en beet rond het jaar 1600. Rome was nogal pissig op de reformatie in het noorden en organiseerde al snel een zogenaamde contrareformatie. De katholieke kerk wilde laten zien dat die prutsers daar aan de andere kant van de Alpen het helemaal bij het verkeerde eind hadden en schreven allerhande kunstenaar aan. Hun taak was het om kunst te maken die emotioneerde, die op het gevoel inspeelde. Dat maakt dit schilderij ook zo bijzonder: het geeft geen tafereel of verhaal weer, nee, de kijker wordt zelf aangekeken.
Christus toont zijn wonden aan de toeschouwer met een vragende blik: geloof je dit? Ziedaar de barok. Kunst om te overtuigen, om geraakt te worden. Kunst staat onder druk in de moderne wereld: in een tijd waarin alles rendabel en effectief moet zijn, blijven kunstenaars vaak achter. Veel kunst vinden we ook buitensporig lelijk. Niet onze smaak, zeggen we dan, dus waarom zouden we daar ons zuurverdiende belastinggeld aan doneren? Maar kunst heeft voor mij ook een mentaal belang. Het is één van de laatste plekken in de maatschappij waar nog échte wezenlijke vrijheid heerst. Vrijheid om dingen te maken, vrijheid om ergens iets van te vinden. Vinden wij iets lelijks? Prima, dat mag. Maar dan hebben we de vrijheid om dat te vinden, in de arena van de kunsten. En dan heeft de kunstenaar de vrijheid om iets te maken wat iets bij ons oproept.
Ik schrijf dit op een moment de SGP in Flevoland druk bezig is een kunstwerk langs de A6 te verbieden, zogenaamde Tong van Lucifer (die trouwens niet eens slaat op de Bijbelse satan). Van de Verrezen Christus van Galli naar het verbieden van een betonnen schijf langs de A6. Misschien moet de kerk maar weer kunst gaan maken in plaats van verbieden.