Peter R. de Vries vond het allemaal maar niks: die financiële vrijgevigheid van (vooral) grote multinationals om de door brand getroffen Notre Dame er zo snel mogelijk weer bovenop te helpen. Als dat geld gebruikt zou zijn voor de armen”, aldus Peter, “zou de wereld er een stuk beter uitzien”.
En, zo ging hij verder: “Dat is mijn bezwaar tegen religie: de kerk – het uiterlijk vertoon – is altijd belangrijker geweest dan de mens zelf”. Huh? Daar haalt hij De Vries toch twee dingen door elkaar: de vrijgevigheid van bedrijven of personen zegt nog niets over de ontvangende instantie. En zou het uiterlijk vertoon echt belangrijker zijn voor de kerk dan de mens zelf? Ik geloof van niet.
Peter R. gelooft dat natuurlijk ook niet echt, maar een ronkende, zure tweet scoort altijd goed op het internet. In de krant las ik van de week dat de inmiddels opgehaalde 1 miljard euro wel iets aan de hoge kant was. Volgens een in Frankrijk werkzame Nederlandse restauratie-architect restaureer je de volledige Notre Dame voor zo’n 200 miljoen. Dan hou je dus nog wat over.
Stel het je voor: onze Regenboogkerk gaat door een brandende sigarettenpeuk voor het grote deel in vlammen op. In oude staat terugbrengen? Een kans om gewenste veranderingen door te voeren? Samengaan met een andere kerk in Epe? Een zaal huren om geld te besparen? Met andere woorden: hoe heilig is een kerkgebouw voor ons? Tuurlijk, de cultuurhistorische waarde van een Notre Dame (of wellicht de Grote Kerk in Epe) is groter door de ontzagwekkende voorraad kunstschatten en architectonische hoogstandjes. Maar hoe belangrijk is onze vierplek feitelijk?
Met enige verbazing kwam ik vroeger in de evangelische kerk van mijn vrouw: dat was de aula van mijn oude middelbare school. Vijf minuten na de dienst werden de stoelen opgestapeld en trok men de deur achter zich dicht. Dat had voor mij persoonlijk toch iets bevreemdends. Ook in de Bijbel lees ik dat God mensen vaak kiest om de mens op bepaalde plekken te ontmoeten. In theologentaal: God heeft een ‘locus’ nodig, een plek: een heilige eik, een bergtop, een tabernakel, een tempel. Is God daarbuiten niet te vinden? Vast wel, maar op die heilige plekken is de kans blijkbaar groter. Dat is Zijn keuze: “Doet uw schoeisel uit, want de grond waarop u staat is heilig”. Een kerk moet daarom niet te bescheiden zijn. Mensen hebben plekken nodig die hen boven het alledaagse uittilt. Een plek die hen laat kennismaken met kunst, schoonheid, bezinning, muziek, stilte, God. Omdat een mens nu eenmaal behoefte heeft aan iets meer dan eten, drinken en geld. Maar vertel dat maar eens aan Peter R. de Vries.