Het was ineens het nieuws van de dag: er is een computerprogramma ontwikkeld dat zelfstandig teksten kan schrijven. Artificial Intelligence, A.I., is het geheim achter deze ontwikkeling. De computer wordt daardoor steeds slimmer. Wat kan hij niet: schaken, melodietjes maken en dat is nog maar het begin. En nu dus ook teksten schrijven. Scholieren en studenten wreven zich in hun handen: als de computer je huiswerk kan maken, scheelt dat een hoop tijd! Een opstel, een samenvatting van een artikel, vraag maar wat je wilt en het wordt voor je gedaan.
Het zal niet lang duren of de eerste door een computer geschreven preek klinkt in de kerk. Geef een Bijbeltekst op, vertel hoe lang het mag duren, en er wordt aan
gewerkt. Serieus? Nee, natuurlijk niet! Een computer die teksten schrijf is net een hond die je kunstjes aanleert. Bij wijze van spreken. Alleen komen er dan algoritmes aan te pas. Op grond daarvan schat de computer in wat er het beste zou kunnen komen te staan. Ik leg het vast niet goed uit.
Maar ik weet wel waarom een computer geen preken schrijven kan… De computer kent God niet!
Hij weet ook niets van de werking van de Heilige Geest. Hij heeft nog nooit een ontmoeting gehad waardoor hij veranderd is. Hij heeft geen spijt, geen schuld, kent geen blijdschap, geen hoop, geen liefde. Wij wel. En de mensen in de bijbel ook. Als een predikant een preek gaat schrijven dan spelen die
elementen een rol. En dan kan er iets heel moois gebeuren. God zelf werkt dan door gebaren en woorden heen.
Ik las daarover in een boek van Kees van Ekris. Momenteel doen we als kerkenraad mee aan een cursus die hij geeft. Hij zegt: “Er kan in de prediking een bepaalde kracht vaardig worden in de woorden, of liever gezegd: er kan een gloed over de gemeente heen komen te liggen. Waarneembaar is dan de concentratie, de verstilling. Tijdens de dienst ontstaat dan een intens contactmoment tussen God en mensen”. (vrij geciteerd)
Het ontroert mij altijd als ik dat merk. En ja, dat merk je als spreker. Je kunt het niet oproepen, het is niet het gevolg van een superpreek, maar ineens gebeurt het. Soms hoor je dat pas jaren later, zegt van Ekris, dat iemand zegt : “ik weet nog goed dat u
toen en toen bij ons voorging, die woorden ben ik nooit meer vergeten” Misschien kan de computer op een dag betere teksten schrijven dan wij. Maar zodra
het om teksten gaat die het hart raken, blijkt hoe kunstmatig zijn intelligentie is. Hij denkt niet echt. Hij kent ons niet. Wij interesseren hem niet in het minste…
Maar een mensenkind, door God geroepen om het woord te brengen naar de mensen, kan met alle beperkingen die hij of zij meebrengt, iets in beweging zetten. Die beweging is al gaande. Dat is God die aan het werk is in ons leven.
Ik zou best eens willen weten wat de computer er van zou maken, als we hem om een preek vroegen. Maar de kans dat we er iets aan hebben is nihil.
A.I. of A.M. ? Als ik u was, zou ik het toch maar bij de laatste houden…
A.M. vd Wetering